Η διαδικασία της διανομής του Αιγαίου και της δημιουργίας νέας γκρίζας ζώνης στην ελληνική ΑΟΖ στη Ανατολική Μεσόγειο
Με εντατικούς ρυθμούς και προς την κατεύθυνση που ορίζουν τα «ζωτικά συμφέροντα» του ΝΑΤΟ και των πολυεθνικών ομίλων σε ΗΠΑ και ΕΕ, συνεχίζονται εδώ και ένα χρόνο οι τακτικές διερευνητικές επαφές Ελλάδας - Τουρκίας για τη διευθέτηση των διμερών προβλημάτων σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο. Πρόκειται για μια διαδικασία, της οποίας η αφετηρία βρίσκεται στην κρίση των Ιμίων.
Με τα γεγονότα στα Ιμια, η Τουρκία, με τις πλάτες του ΝΑΤΟ, κατάφερε:
- Να φέρει στο διπλωματικό προσκήνιο τη θεωρία της περί νησιών και βραχονησίδων με αδιευκρίνιστη κυριαρχία.
- Να αναγνωρίσει η Ελλάδα (κυβέρνηση Σημίτη) τα τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο (Συμφωνία Μαδρίτης).
- Να δρομολογήσει μια διαδικασία συνομιλιών (διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας), οι οποίες στόχο έχουν να περιγράψουν μια ελληνοτουρκική συμφωνία, η οποία, τελικά, θα λαμβάνει υπόψη τις τουρκικές θέσεις περί «γκρίζων ζωνών» και θα κατοχυρώνει τα ζωτικά συμφέροντα της Αγκυρας.
Οι ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές κατά την περίοδο των κυβερνήσεων Σημίτη, όπως και δημόσια έχουν παραδεχτεί κυβερνητικοί παράγοντες εκείνης της εποχής, είχαν φτάσει πολύ κοντά στη συμφωνία. Η διαδικασία, ωστόσο, ανέκοψε τους ρυθμούς της μετά την καταψήφιση του Σχεδίου Ανάν για τη «λύση» του Κυπριακού (2004) και καθ' όλη την περίοδο διακυβέρνησης από τη ΝΔ.
Οταν ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Γ. Παπανδρέου (Νοέμβρης του 2009) με τις πρώτες του κινήσεις (επίσκεψη σε Κωνσταντινούπολη και συνάντηση με Ερντογάν) έδειξε ότι είναι αποφασισμένος να ολοκληρώσει τη διαδικασία που σαν υπουργός Εξωτερικών των κυβερνήσεων Σημίτη είχε ξεκινήσει. Οι διαδικασίες των ελληνοτουρκικών συνομιλιών αναζωπυρώθηκαν και επιταχύνθηκαν.
Οι σχετικές διαπραγματεύσεις, που ξεκίνησαν το 2002, βρίσκονται ήδη στον 49ο γύρο. Οπως απάντησε πρόσφατα σε Ερώτηση βουλευτών του ΚΚΕ ο Γ. Παπανδρέου, «η ελληνική κυβέρνηση επιδίωξε εντατικοποίηση των διερευνητικών επαφών, έχοντας ως βασικό σκοπό την ολοκλήρωσή τους ώστε να μην αποτελέσουν μια αέναη διαδικασία».
Ο ίδιος μάλιστα αναφέρει πως «συμφωνήθηκε και από τις δύο πλευρές το περιεχόμενο των συζητήσεων να είναι εμπιστευτικό και να μην κρατιούνται πρακτικά». Διαρροές από διπλωματικούς κύκλους σε Ελλάδα και Τουρκία υποστηρίζουν ότι η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί και το μόνο που απομένει είναι να επιλεγεί ο κατάλληλα πολιτικά χρόνος για να ανακοινωθούν τα συμφωνηθέντα.
Για την Τουρκία, το βασικό ζήτημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έχει να κάνει με το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων. Η Αγκυρα έχει διατυπώσει ξεκάθαρα και με τον πιο επίσημο τρόπο ότι «κάθε επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων πέραν των 6 ναυτικών μιλίων είναι απολύτως μη αποδεκτή από την Τουρκία». Τη θέση αυτή η Αγκυρα την έχει ενισχύσει με απόφαση της τουρκικής βουλής, σύμφωνα με την οποία η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων είναι αιτία πολέμου (casus belli).
Σύμφωνα με δημόσια διατυπωμένη επιχειρηματολογία, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει ότι αν επεκταθούν τα ελληνικά χωρικά ύδατα, «η Ελλάδα θα αποκτήσει μη νομιμοποιημένο πλεονέκτημα στην οριοθέτηση των άλλων περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Καθώς το θέμα των χωρικών υδάτων είναι αλληλένδετο με τις άλλες διαφορές του Αιγαίου, όπως η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ, των σχετικών προβλημάτων του εναέριου χώρου κλπ., η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο θα έχει άμεση επίπτωση στην επίλυση των ζητημάτων αυτών».
Με άλλα λόγια, η Τουρκία, ξεκινώντας από την κρίση των Ιμίων, κατάφερε να δρομολογήσει μια διπλωματική διαδικασία (διερευνητικές επαφές) της οποίας ο στόχος, σύμφωνα με τη διατύπωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, προσδιορίζεται ως εξής: «Η Τουρκία υποστηρίζει επί μακρόν ότι η κάθε απόκτηση νέων θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο (χωρικά ύδατα, συνορεύουσα ζώνη, ΑΟΖ, ζώνη αλιείας κλπ.) θα πρέπει να είναι δίκαιη και βασισμένη στηναμοιβαία συγκατάθεσητης Τουρκίας και της Ελλάδας».
Είναι προφανές ότι παρά τα όσα υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση, οι ελληνοτουρκικές συζητήσεις δεν περιορίζονται μόνο στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ. Εκ των πραγμάτων, το αντικείμενό τους είναι ευρύτερο και άπτεται ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς προϋπόθεση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας αποτελεί η διευκρίνιση επί της κυριαρχίας νησιών και νησίδων που αμφισβητεί η Τουρκία. Επί της ουσίας, η όλη συζήτηση αφορά τα σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας και σε τελική ανάλυση την ίδια την αμυντική ικανότητα της χώρας.
Από το περασμένο φθινόπωρο, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε ο «Ρ» (14 Σεπτέμβρη 2010), οι ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές έχουν μπει στην τελική τους φάση, καθώς έχει μορφοποιηθεί μια συμφωνία η οποία είναι προσαρμοσμένη στα σχέδια και τη λογική του ΝΑΤΟ περί ενιαίου επιχειρησιακού χώρου στην Ν/Ανατολική Μεσόγειο και στην αναγνώριση των τουρκικών ζωτικών συμφερόντων.
Προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της διευθέτησης, η ελληνική κυβέρνηση στις μυστικές συνομιλίες, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αποδεχτεί τις εξής σαφείς τουρκικές απαιτήσεις:
Απαντώντας πριν από μερικές μέρες σε Επίκαιρη Ερώτηση της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για το Αιγαίο, ο πρωθυπουργός επικαλέστηκε την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και ισχυρίστηκε ότι αυτή η προσφυγή δεν «αποτελεί παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων από μόνη της». Η προσφυγή αυτή, είπε, «για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας σε όλη τη θαλάσσια περιοχή από τον Εβρο ως το Καστελόριζο» θα γίνει από κοινού με την Τουρκία, όταν θα υπάρξει αδιέξοδο στις διμερείς διαπραγματεύσεις που διεξάγονται.
Ομως εδώ ακριβώς μπαίνουν σοβαρά ζητήματα. Προϋπόθεση της προσφυγής στη Χάγη είναι η υπογραφή συνυποσχετικού, δηλαδή αποδοχή της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, αλλά και δέσμευση για αποδοχή της απόφασής του. Ωστόσο, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ προϋποθέτει τον ορισμό, δηλαδή τη βάση εκκίνησής της, δηλαδή από πού ξεκινάει, από τα 6 ή τα 12 μίλια χωρικών υδάτων ή ακόμα και από τις ευθείες γραμμές βάσης με τις οποίες μπορεί να κλείσουν οι κόλποι.
Επίσης πρέπει να λήξουν οι τουρκικές αμφισβητήσεις για την κυριότητα πολλών ελληνικών νησιών (σύμφωνα με μια εκδοχή 21 ελληνικά νησιά) - είναι η θεωρία περί «γκρίζων ζωνών». Πρέπει ακόμα να λήξει το θέμα του Καστελόριζου, που αποτελεί κλειδί για την Ανατολική Μεσόγειο, για το οποίο η Τουρκία δε δέχεται ότι έχει υφαλοκρηπίδα και δικαιώματα ΑΟΖ.
Αυτόματα λοιπόν δημιουργούνται νέες ανησυχίες για το ενδεχόμενο παραπομπής όλων αυτών των ζητημάτων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, δηλαδή αποδοχή αρμοδιότητάς του για επαναχάραξη συνόρων στη βάση πάντα της εκχώρησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων κατοχυρωμένων όχι μόνο από το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και από συνθήκες όπως αυτή της Λοζάνης του 1923, που όρισε το σημερινό στάτους στην περιοχή.
Συμπερασματικά, οι συζητήσεις για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο γίνονται μέσα στο δυσμενές για τα ελληνικά συμφέροντα πλαίσιο, υπό την απειλή πολέμου και την ύπαρξη «γκρίζων ζωνών», που σκόπιμα συντηρεί και το ΝΑΤΟ.
Με άλλα λόγια, η Ελλάδα συμμετέχει σε ένα διάλογο που έχει σαν κεντρικό θέμα την προσαρμογή του Αιγαίου και της ευρύτερης περιοχής στα συμφέροντα της ντόπιας και ξένης πλουτοκρατίας και του ΝΑΤΟ, έχοντας γι' αυτό το σκοπό εγκαταλείψει θεμελιώδη δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο και σχετίζονται άμεσα με το ζήτημα της άμυνας της χώρας και την κυριότητά της πάνω σε στρατηγικής σημασίας ενεργειακές πηγές.
Από αυτή τη σκοπιά, πληθαίνουν οι δικαιολογημένες ανησυχίες ότι ο διμερής διάλογος κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, ανεξάρτητα από το ποια λύση τελικά επιλεγεί, με ή χωρίς τη διαμεσολάβηση του Δικαστηρίου της Χάγης για το θέμα της υφαλοκρηπίδας, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη στρατιωτική και οικονομική συνδιαχείριση και συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.
Μια τέτοια εξέλιξη, που βασίζεται σε εφήμερες ιμπεριαλιστικές κολεγιές και στο συμφέρον των πολυεθνικών ομίλων, σε συνδυασμό με τους γενικότερους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς που κλιμακώνονται στη γειτονιά μας, εμπεριέχουν το σπέρμα μελλοντικών εντάσεων και πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τους λαούς στη μια και στην άλλη άκρη του Αιγαίου.
Εφ. "Κυριακάτικος Ριζοσπάστης", 23.01.2011, σ. 12
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου